Pijn is je vriend

Vannacht droomde ik dat ik uitleg gaf aan 2 jonge meisjes over wat homeopathie nou eigenlijk was. En toen werd ik wakker met het idee om dit ook eens op de blog te plaatsen.

Omdat dit echter zo'n ingewikkeld en discutabel gebied is, wil ik het hier houden bij wat meer algemene informatie. Ik zal hier en daar ook wat linken plaatsen en een waarschuwing afgeven als bioloog. Let wel op dat mijn principe is dat jij er zelf voor verantwoordelijk bent om goed op te letten en jezelf goed te informeren.

Doel van deze post
Het doel van deze post van vandaag is om je uit te dagen niet zomaar alles voor 'zoete koek' aan te nemen. Ook wil ik je afraden een uitgesproken mening te vormen alleen maar op basis van zowel eenzijdige informatie of opvoeding. Let wel: op alle vormen van geneeswijze is wel iets aan te merken. Het probleem is namelijk dat er "ziekte" in de natuur zit. Tja... ga dat probleem maar eens oplossen...





Ideaalbeeld
De mens is deel van de natuur. Biologisch gezien. Dus tips als 'veel fruit en groenten eten' klinken ons bekend in de oren. Ondanks dat niet iedereen daar mee eens is, hoort het vlees eten daar ook bij. Ik heb gisteren een roman uitgelezen die ging over het leven van indianen in America. Daarin is het jagen op wilde dieren een groot onderdeel van hun leven...


Symptoombestrijding en goede informatie
Als je ziek bent, wil je de oorzaak het liefst aanpakken op zo'n natuurlijk mogelijke wijze, toch? Echter, wanneer je dat streven hebt, moet je aan 2 zaken echt geloven: allereerst leven we in een maatschappij die erg gericht is op symptoombestrijding. "Pijn is je vriend", zegt een fysiotherapeut[1]. Je vriend????

Ik leerde aan mijn leerlingen dat als je aan een hete pan zit, je "reflexboog[2]" in werking treedt waardoor je heel snel je hand wegtrekt. Pijn beschermt je lichaam dus. Doordat het pijn doet, stop je met waar je mee bezig bent en ga je het "aanpakken, laten genezen" (bijvoorbeeld door je hand onder de koude kraan te houden). Heb je migraine? Stop dan dus met waar je mee bezig bent en ga na wat de oorzaak kan zijn [3]. Op bed liggen en uitrusten in een donkere kamer, prima, maar ga in ieder geval niet door met energie-vretende activiteiten! Tenslotte geeft je lichaam een signaal af, toch?

Een tweede ding waar je aan moet geloven als je het "zo natuurlijk mogelijk" wilt aanpakken, is dat je jezelf goed moet informeren. Ik hoop je hier vandaag een klein eindje mee op weg te helpen...

Diverse geneeswijzen
Alle vormen van geneeswijzen hebben wel zo z'n voor- en z'n nadelen. Wat men vaak tegen heeft op de "regulieren geneeswijze" is al die chemisch samengestelde hulpstoffen rondom de werkzame stof in de medicijnen. Deze zouden het "natuurlijke" in ons lichaam aan kunnen tasten. Klinkt logisch.

Maar, is het alternatieve dan wel zo "onschuldig" als dat het zou doen geloven? 

En laten we eerlijk zijn: het placebo-effect [4] bestaat ook, al werkt het niet altijd en vooral maar onder bepaalde omstandigheden... Interessant, vind je niet?

Reguliere geneesmiddelen
Geneesmiddelen worden pas 'erkend' als er aan strenge eisen op drie afzonderlijke gebieden is voldaan: veiligheid, constante samenstelling en werkzaamheid. Veiligheid houdt onder meer in dat bijwerkingen zo goed mogelijk zijn onderzocht... En over dit laatste puntje gaat vaak de grootste discussie...
C. P. van der Smagt, een oud-huisarts en de voorzitter van de Vereniging tegen kwakzalverij (kwakzalverij is kort gezegd oplichterij in de geneeskunde) waarschuwt voor deze alternatieve vorm van geneeskunde. Het doel van deze vereniging is de bestrijding van die oplichterij en, heel belangrijk: evaluatie van alternatieve behandelmethoden.


Homeopathie
Aan vanalles wat "natuurlijk" is, wordt gemakkelijk de label "homeopathisch" gehangen. Niets is minder waar. Homeopathische middelen ontstaan uit verdunningen. Huh???🙌 Even uitleggen zoals ik het zelf als bioloog begrijp...

De homeopaat zegt volgens mij het volgende: in de natuur zitten "krachten". Deze "krachten"doen leven. Zo leer ik mijn leerlingen dat een cel het kleinste levende deeltje is in de natuur. Als je die ontleedt in de onderdeeltjes, krijg je allemaal vetten, koolhydraten, enz enz. Dit zijn grotere en kleinere moleculen die met nauw met elkaar samenwerkend, ieder een eigen functie hebben om een "levende cel" te vormen. De moleculen zijn zelf niet levend. Die zou je bij wijze van spreken na kunnen maken...

De filosofische vraag "wat is leven eigenlijk?", is een oeroude kwestie. 

Nu, daar speelt de homeopaat gretig op in: die zegt dat als je een plantenextract hebt en die oplost in vloeistof, en dat maar vaak genoeg herhaalt, je des te minder "plantenmoleculen" overhoudt, maar dat "leven", die "kracht" wel in deze verdunning [5] opgelost blijft. En dat is nou net die "werkzame stof" die jou zou kunnen genezen. Je begrijp dat de doorsnee wetenschapper hier wel sceptisch tegenover kan staan. Het is namelijk een aanname, een geloof....

En dan heb ik het nog niet eens over hóé deze verdunningen gedaan worden. Verhalen over bepaalde manieren van roeren, maanstanden en andere (godsdienstige) rituelen... zouden dat fabeltjes zijn?? Tijd om uit te zoeken voordat je deze middelen gaat gebruiken!!

Daarbij komt nog een andere 'geloofskwestie': het Smilia-principe, waarin, kort gezegd, het onverdunde (pure) 'spul' wordt toegediend aan proefpersonen (ik ben weer heel blij met dierproeven!) en er bijgehouden wordt welk effect het op de persoon heeft. Deze symptomen zouden dan dan volgens de homeopaat de kwaaltjes zijn die door homeopathie genezen zouden kunnen worden.

Fytotherapie (fyto=plant)
Fytotherapie is volgens Pharmacapura "gebaseerd op het principe dat planten inhoudsstoffen bevatten, die een effect hebben op mens en dier. Zorgvuldig toegepast kunnen deze een heilzame werking hebben. Om een optimaal effect te bereiken, wordt er juist géén gebruik gemaakt van verdunningen." Uiteraard wordt de receptuur wel verdund als het onverdund echt giftig is, maar niet volgens de principes, gedachten en methoden van homeopathie. Dan is het hier dus meer een kwestie van veiligheid...


Volgens de Nederlandse Vereniging voor Fytotherapie, gebruiken zij "geneesmiddelen die als actieve ingrediënten uitsluitend planten, delen van planten of plantenmaterialen of combinaties daarvan bevatten, in ruwe of bewerkte staat."

Tja, dit klinkt wel héél natuurlijk. Maar... er ligt echter nog een andere gedachte achter. Eentje die niet biologisch te verklaren is, een filosofische, 'religieuze' gedachte...

Veel associëren deze alternatieve geneeswijze aan de Chineese "balans"-gedachte. In Europa baseert men zich veelal op een andere "balans"-gedachte, namelijk die van de Griekse arts Hippocrates. Het doel van het toedienen van de fytonutriënten [6] zou zijn, om de balans te herstellen tussen vier lichaamssappen [7]. En op deze leer zijn zelfs andere (psychologische) conclusies en aanpakken gebaseerd, die zelfs al lang achterhaald zijn.

Dus over fytotherapie: de aanpak met planten lijkt wel natuurlijk, maar of die balans-gedachten allemaal wel kloppen is maar de vraag. Bestaat die balans wel?? Waar baseert men zich op? Wat nou als bepaalde ingrediënten in andere hoeveelheden beter zijn dan dat de fytotherapeut als "balans" aanhoudt? En wat nou als het voor jou anders is dan voor je buurman??

Natuurgeneeskunde
Kort gezegd gaat het in de natuurgeneeskunde om een geneeswijze die uitgaat van het zelfherstellend vermogen van het lichaam, met aandacht voor bewustwording voor wat bijdraagt aan de gezondheid en wat niet.

Ja! Helemaal in mijn straatje: pak de oorzaak aan! Geen ingewikkelde vage verhaaltjes over verdunningen, actieve stoffen of maanstanden... De aanpak bij de natuurgeneeskunde is holistisch. De term holisme komt van het Griekse woord holon en betekent ‘het geheel’. De term wordt voor het eerst geïntroduceerd door de Zuid-Afrikaanse generaal, staatsman en filosoof Jan Christiaan Smuts, zij het met minder fraaie doeleinden...

Hou je het met deze holistische aanpak bij het kijken "behind the problem", ofwel betrek je bij nekpijn niet alleen de pijn, maar ook dagelijkse activiteiten, manier van leven, verlangens en angsten? Dan lijkt dit mij best een goede optie. Maar ga je verder in de New Age-gedachte dat het universum en alle (magnetische enz) krachten ook bij genezingsproces betrokken zijn, tja, dan wordt deze aanpak weer een stuk minder betrouwbaar. Want, hoe toets je zoiets, hé? Nogmaals: de wens is de vader van de gedachte: placebo werkt ook...


Waarschuwing
Ik hoop mijn leerlingen te hebben meegegeven dat je gewoon gezond moet eten en dat je heel erg voorzichtig moet zijn met voedingssupplementen. Van heel veel nutriënten (dat zijn die "moleculen" die ik al eerder noemde) heb je zo erg weinig nodig dat je dat echt wel in je eten meekrijgt. Jodium niet, maar dat zit in JoZo zout toegevoegd. Ja, onze overheid denkt echt wel een beetje aan onze gezondheid, hoor. Ga je je voeding echter aanvullen, dan kan dat soms onomkeerbare schade veroorzaken. Niet doen dus. Vitamine C is wat mij betreft een uitzondering, want die is oplosbaar in water en daar moet je dan zoveel binnenkrijgen per dag eer je daar last van kan krijgen dat je dat echt niet haalt, hoor (tenzij opzettelijk...). En hiervoor geldt ook de gouden regel van mijn Zeeuwse overgrootoma: "Wat komt door de roeper, komt later ook door de poeper."

Terug naar de natuurlijke geneeswijze:

Je moet heel goed oppassen wat je in je lichaam toelaat. Dat een stof uit de natuur gewonnen is, maakt de stof niet meer of minder gezond. Dus: zorg dat je ten allen tijde kunt achterhalen hoe men aan het product komt en of het al is aangetoond dat het werkt (en dat de uitleg plauzibel is, uiteraard). En voordat je in zee gaat met iets alternatiefs, vraag je huisarts altijd om een second opinion. Sterker nog: die kan in jouw gegevens zien of het geen kwaad kan in samenwerking met andere medicatie. Pas dus op met pillendoosjes uit de drogist!

Vaak is niet bekend wat de bijwerkingen zijn van alternatieve medicatie. Zo verhoogt bijvoorbeeld Sint-Janskruid de gevoeligheid van de huid voor de zon en geeft het veel interacties met diverse geneesmiddelen, ook wel wisselwerkingen [8] genoemd. Dit kan fataal uitpakken. Bovendien is men in de alternatieve geneeswijze wat terughoudend met het adviseren van chirurgie, wat soms ook lelijke gevolgen kan hebben als je te laat laat ingrijpen...

Conclusie
Reguliere medicijnen zijn vaak een nabootsing van stoffen die jij al in je lichaam hebt zitten. Wellicht dus "natuurlijker" dan als je op een of andere wijze plantenmateriaal binnenkrijgt. Denk daar maar eens over na.Laat je niet zomaar wat aanpraten. Lees ook eens wat tegenstanders van alternatieve geneeswijzen hierover zeggen, want dat houdt je scherp. Pas heel erg op met zelfmedicatie. En heb je al jaren iets geprobeerd, probeer dan iets anders. Bedenk: pijn is je vriend, wellicht een bescherming tegen iets wat je nog moet achterhalen.




En... eh... Sissi genas ook van een vakantie in het buitenland met wellicht schonere lucht, ontspannen wandelingen en gezond eten... Ideetje??😉






**********************
Verwijzingen uit de tekst

[1] fysiotherapie valt ook onder "alternatieve geneeswijzen", maar daar ga ik nu verder niet op in.

[2] reflexboog: prikkel in de zintuig>omgezet in impulsen>impulsen naar ruggenmerg>impulsen  naar spier of klier>reflexgedrag

[3] er bestaat een hele handige app (Migraine buddy) om deze triggers eens helder te krijgen. Je gegevens kun je eventueel ook naar de arts mailen...

[4] "placebo" betekent "ik zal behagen".

[5] "Binnen de homeopathie wordt de mate van verdunning aangegeven met een letter, gevolgd door een cijfer. De letter staat voor het soort verdunning, waarbij D staat voor decimale verdunning (1:10). Het cijfer staat voor het aantal keren dat die verdunningsstap heeft plaatsgevonden. In een verdunning D6 en hoger worden (zo goed als) geen moleculen meer aangetroffen. De best verkochte producten van merken die als homeopathisch bekend staan, zijn in werkelijkheid vaak (verdunde) fytotherapeutische producten..." (bron)

[6] fytonutriënten, ofwel plantaardige nutriënten, zijn de bioactieve inhoudsstoffen, ofwel de stoffen die een positief effect op het lichaam zouden hebben.

[7]: bloed (sang), gele gal (chol), zwarte gal (melanchol) en slijm (flegma)

[8] Medicijnen met de belangrijkste wisselwerkingen met Sint-Janskruid zijn afweeronderdrukkende middelen, middelen die worden gebruikt bij een HIV-infectie, digoxine, bepaalde slaapmiddelen, een middel tegen hartritmestoornissen, de anticonceptiepil, antistollingsmiddelen en theofylline. (bron)