De man die naar Auschwitz wilde (Denis Avey met Rob Broomby)

Een hele rake opmerking die ik in dit indrukwekkende boek tegenkwam was: "Het enige wat nodig is om het kwaad te doen zegenvieren is dat de rechtschapenen niets doen." (p. 308)

Zo vreselijk waar. Standaard worden de "slechterikken" aangewezen, maar als je daar goed over nadenkt, dan kunnen die uiteindelijk niks uitvoeren als er geen draagvlak voor is.

Pesten en macht
Bij onderzoeken die ik heb gedaan voor het schrijven van mijn BachelorsThese over pestprotocollen, heeft op mij heel veel indruk gemaakt dat uiteindelijk de grootste groep "slechterikken" zijn de omstanders die niks doen, maar meekijken, meelachten en daarmee brandstof geven aan het pestgedrag.
Als de pesters worden genegeerd stopt het pestgedrag heel snel! Ook blijkt uit onderzoeken dat mensen heel ver gaan zodra ze macht krijgen over andere mensen. Ook als ze rollenspellen deden. Een rollenspel in een gevangenis, gespeeld dor alleen maar studenten, werd vroegtijdig afgebroken omdat het gedrag van de "gevangenisbewaarders" uit de hand dreigde te lopen. Dat is de mens... En dat is ook de mens die heel veel computerspelletjes doen waarbij zij juist aan de macht komen. En dan is men verbaasd als de realiteit ermee verward gaat worden en er een "ik mag jou niet dus ik steek je dood"-mentaliteit ontstaat... Weg met al die agressieve games!!!


Boek: De man die naar Auschwitz wilde (Denis Avey met Rob Broomby)

De persoon Denis Avey
Een heel erg indrukwekkend boek, al doet de titel iets anders vermoeden dan waar het verhaal daadwerkelijk om gaat. Het begint met hoe Denis als Britse militair in de oorlog in Afrika terecht komt. Hij wil eigenlijk bij de RAF (luchtmacht) maar wil zo graag op avontuur dat hij niet wacht op alle rompslomp maar zich aanmeldt bij de landmacht. Hij verteld van alle ontberingen in de Afrikaanse woestijn en zijn gevechten tegen o.a. de Italianen.

Gevangen genomen
Ineens komen de Duitsers ermee bemoeien en dan wordt het een hard gelag. Uiteindelijk wordt hij als krijgsgevangene meegevoerd naar een krijgsgevangenenkamp (E-715) dat pal naast Auschwitz III Monowitz ligt en waardoor hij samen gaat werken met de "pyama's" in het Industrieel complex van IG Farben, Buna-Monowitz (in het boek zitten ook plattegrondjes en foto's).




Het werk voor al die gevangenen was hetzelfde. Het verschil van de krijgsgevangenen was dat de "pyama's" onder nóg slechtere omstandigheden leefden zonder enige vorm van bescherming. Dat wilde Denis met eigen ogen meemaken, dus ruilt hij 3x van kleren met Hans, een Hollandse Jood en slaapt 3x een nacht in de erbarmelijke barakken van de Joden. Zo kan hij niet alleen dingen zien, maar ook 's nachts vragen stellen aan zijn brits-genoten. Een hele gevaarlijke missie...

Geweld
Maar, ondanks zijn "bescherming" door de Geneefse Conventie, leeft ook Denis onder erbarmelijke omstandigheden. Vaak geen of weinig eten, extreem hard werken enz. In deze periode stond hij heel vaak machteloos bij het onrecht wat hij zag gebeuren, vooral bij de "pyama's". Hij kon niks doen. Eenmaal werd het hem teveel en heeft hij een bewaker uitgescholden. Dat heeft hem een kapot oog opgeleverd. Opgevoed met respect voor mensen en natuur heeft hij hier uiteindelijk veel nachtmerries aan overgehouden...

Erkenning
Getuigend van de dodenmars van de "pyama's" en onder zeer zware omstandigheden, weet hij tegen het einde van de oorlog - na veel mislukte pogingen - toch te ontsnappen. Terug in Engeland stuit hij op vreselijk veel onbegrip. Mensen wilden heldendaden horen en zaten niet te wachten op gruwelijke verhalen waarin je niks kon doen... Hij is uiteindelijk gestopt met erover te praten en heeft toen alles opgeschreven. Tijdens die persoonsruilen met Hans, heeft hij vooral veel namen van bewakers weten te bemachtigen. Al die dingen heeft hij opgeschreven. Maar niks mee gedaan. Uiteindelijk zijn die gegevens zelfs nog verdwenen. Tegen de tijd dat hij veel bezwaarbrieven ging schrijven omdat alleen de "echte slachtoffers" vergoeding kregen en daarmee een klein stukje erkenning, ging zijn verhaal opvallen en kwam hij in aanraking met Rob Broomby die zijn verhaal heeft weten op te schrijven in dit boek. In 2015 is Denis Avey overleden en heeft hij dankzij Rob nog voor zijn dood erkenning gekregen voor wat hij allemaal heeft doorstaan...

Het boek zelf
Het boek leest goed door. Indrukwekkend is ook de humor die erin verweven zit, waardoor je ook duidelijk krijgt hoe iemand zoiets kan overleven. Blijkbaar is het ook verfilmd in The Man Who Broke into Auschwitz...

PTSS*
Iets wat ook veel indruk op mij gemaakt heeft is, kwam aan het eind van zijn verhaal naar boven. Tijdens zijn gevangenschap hield hij vooral de opmerking van zijn vader voor ogen: wat er ook gebeurt, je geest is altijd vrij. Dit gebruikte hij ook om Hans en anderen moed in te blijven spreken. Toen hij echter in Engeland stuitte op zoveel onverschilligheid en desinteresse en hij nergens zijn ei kwijt kon en erkenning kreeg, kwamen er steeds meer symptomen van PTSS* naar voren: zijn altijd alerte houding zorgde ervoor dat hij snel schrok wat tot onberekenbare situaties leidde. Destijds waren daar geen behandelingen voor. Toen hij 70 was, kwam er een therapeut langs, maar daar had hij niks meer aan.

Wat hij over die 60 jaren zwijgend omgaan met deze nachtmerries zei was dat al die jaren van vreselijke omstandigheden zijn geest vrij was gebleven, buiten de muren kon hij denken en beslissen, maar nu zijn lichaam eindelijk vrij was, hield de PTSS* zijn geest gevangen. En daar kon hij totaal niet mee omgaan... En die frustratie heeft veel indruk op mij gemaakt, want had hij toen maar iemand gehad waar hij dit verhaal aan kwijt kon, dan had hij veel meer van dingen die hij nu weer had, kunnen genieten... Daarnaast zijn er tegenwoordig meerdere vormen van therapie voor deze situaties (bijvoorbeeld EMDR)

Wat ik mij dan afvraag: hoeveel mensen lopen er nu nog rond met (oorlogs)trauma´s zonder dat er ook maar iemand naar ze wil luisteren en erkenning wil geven??

* PTSS = PostTraumatische Stress Stoornis




Dodenherdenking
Vandaag is het Dodenherdenking. (zie ook mijn vorige blogpost Vlag uithangen)

Het officiële gedenkschrift voor 4 mei luidt: "Tijdens de Nationale Herdenking herkennen wij allen - burgers en militairen - die in het Koninkrijk der Nederlanden of waar ook ter wereld zijn omgekomen of vermoord sinds het uitbreken van de Tweede Wereldoorlog, in oorlogssituaties en bij vredesoperaties"

Laten we deze keer ook stilstaan bij wat er aan dat "heldenlintje" vooraf is gegaan...

En dat we vooral ook denken aan allen die nooit erkenning hebben gekregen, alleen maar omdat er mensen zijn die bepalen dat wat zij hebben meegemaakt nooit zo erg geweest kan zijn!

Laten we niet vergeten dat de ene persoon ook niet de andere is en dus kunnen ook de omstandigheden voor de ene niet op dezelfde manier ervaren worden als voor een ander. Zoals ik onlangs ook zag in een kort filmpje van een Dick Woudenberg, ex-nazi, waarin hij vertelde over zijn nazi-opvoeding en de schuld en schaamte die hij had toen hij ging beseffen wat er allemaal gebeurd was zonder dat hij dat wist. Een heel indrukwekkend filmpje!